Nieodpłatna pomoc prawna oraz nieodpłatne poradnictwo obywatelskie
Mając na uwadze, że wiele osób doświadcza trudności i problemów, których rozwiązanie wymaga wiedzy i doświadczenia prawnego, Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło działania mające na celu zapewnienie dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz nieodpłatnej mediacji również w czasie wprowadzonego na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.
Udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i nieodpłatnej mediacji w związku z aktualną sytuacją epidemiczną zorganizowane zostało w sposób zapewniający bezpieczeństwo zarówno wykonawcom jak i beneficjentom pomocy tj. w sposób wyłączający bezpośrednią obsługę interesantów lub w punktach stacjonarnych, z uwzględnieniem zaleceń co do organizacji i funkcjonowania punktów oraz przy zachowaniu aktualnie obowiązujących zasad bezpieczeństwa, rekomendowanych przez Główny Inspektorat Sanitarny oraz wynikających z obowiązujących przepisów prawa.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2020 r. poz. 2232 ze zm.) nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku.
Powyższe oznacza, że koszty udzielenia takiej pomocy są pokrywane ze środków skarbu państwa. Osoby uprawnione nie płacą za uzyskaną pomoc.
Co do zasady porady są udzielane są osobiście w wyznaczonych punktach. Osoba uprawniona może zgłosić się do dowolnego punktu na terenie całego kraju.
Wyjątek od zasady udzielania porad osobiście stanowi (jak wspomniano powyżej) obowiązujący stan zagrożenia epidemicznego, stan epidemii albo wprowadzenie stanu nadzwyczajnego. W takich przypadkach pomoc ta może się odbywać za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu. Oznacza to, że w czasie trwającego stanu epidemii osoba uprawniona może uzyskać pomoc przez telefon, wideo-rozmowę lub za pośrednictwem wiadomości elektronicznej (lub komunikatora internetowego). Jeśli pomoc nie jest udzielana w takich formach na terenie powiat, w którym mieszka osoba uprawniona, może zgłosić się do punktu prowadzonego na terenie innego powiatu.
Jeśli osoba uprawniona jest osobą ze znaczną niepełnosprawnością ruchową i nie może stawić się w punkcie lub osobą doświadczającą trudności w komunikowaniu się może uzyskać nieodpłatną pomoc także poza punktem albo za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość niezależnie od tego, czy obowiązuje obecnie stan zagrożenia epidemicznego albo stan epidemii lub został wprowadzony stan nadzwyczajny.
Przyjmowanie zgłoszeń na nieodpłatne porady odbywa się telefonicznie pod specjalnie wyznaczonym do tego celu numerem telefonu.