Rozwadza

Rozwadza - wioska leży u stóp góry Św. Anny na starym szlaku handlowym, łączącym Koźle z Opolem. Tą drogą przechodziły w 1241r. wojska tatarskie, a w 1807r. oddziały napoleońskie. Po raz pierwszy jej nazwę zarejestrowano w 1302 roku jako Rosvatzha lub Rozwadze w bulli papieża Bonifacego VIII, wcześniej pojawia się w zapiskach kroniki cystersów z Jemielnicy w 1282 roku. Głowa Kościoła zobowiązała wieś Rosvatzha do płacenia dziesięciny na rzecz klasztoru Cystersów w Gemelnitz (dawna nazwa dzisiejszej Jemielnicy). Nazwa tej miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od staropolskiego imienia Rozwad (z 1155 roku). Dalsze wzmianki o wsi Rozwadza można znaleźć w Tablicy genealogicznej rodziny książęcej von Pűckler w rodzinnym muzeum w Bad Muskau (pol. Mużaków) w Górnych Łużycach.

Rozwadza z lotu ptaka.

Jak podaje to źródło, najmłodszy syn August Sylvus baron von Pűckler, otrzymał od swego ojca w 1680 roku liczne dobra leżące na Śląsku, w tym Rozwadzę. To on był budowniczym dziś już mocno zniszczonego pałacu w stylu angielskim i kilkuhektarowego parku dworskiego założonego w 1804 roku, przez słynnego ogrodnika z rodziny Pűcklerów – architekta parków w Bad Muskau i Cottbus. W latach 1843-1872, kiedy to majątek rozwadzki wraz z zamkiem nabył Franz Grűnert nastąpił dynamiczny rozwój tej wsi, albowiem nowy właściciel w 1854 roku wybudował cukrownię, która dała zatrudnienie 150 robotnikom z Rozwadzy i okolicy. Były tu w tym czasie 3 młyny i gorzelnia W latach 1855-1861 miejscowy zamek przebudował Franz Eduard Brecht z Berlina. W 1881r. pałac przechodzi do rąk hrabiego Alberta von Schwerten.  Z jego inicjatywy przy wjeździe do Rozwadzy od strony Zdzieszowic, na niewielkim wzniesieniu w roku 1888 zbudowano kościółek ewangelicki z kamienia wapiennego połączonego z czerwoną cegłą. Był to dar dziękczynny za szczęśliwy powrót z wojny francusko-pruskiej w latach 1871-1872. Grób fundatora, zmarłego w Rozwadzy w 1924 roku, wraz z okazałym obeliskiem znajduje się tuż przy wspomnianym kościele. Obecnie kościółek jest własnością prywatną jednego z mieszkańców wsi. Po śmierci hrabiego, wdowa przekazała majątek wraz z zamkiem skarbowi państwa pruskiego.

Kościół pw Św. Jana Nepomucena w Rozwadzy.

Nowym użytkownikiem pałacu od 1938r. jest pan Scholz. Od tego czasu rozpoczęła się parcelacja majątku. Znaczenie zamku, zbudowanego w 1861r. upada. Na ziemiach rozwadzkich, należących kiedyś do zamku w latach 1938-1942 wybudowano nowe osiedle mieszkaniowe (Carlshof). W wyniku reformy nazewnictwa w całych Niemczech, została zamieniona nazwa miejscowości na Annengrund na okres 1936-1945. Po II-giej wojnie światowej, gdy Niemcy utraciły Śląsk na rzecz Polski wieś otrzymuje nazwę Rozwadza. W roku 1945 na tutejsze tereny wkracza polska władza ludowa i od tego momentu rozpoczyna się okres totalnej dewastacji zamku i parku. W latach 1946-1967 zamkiem zarządza służba zdrowia, urządzając w nim dom starców. Gdy zamek podupada służba zdrowia ewakuuje się i przenosi dom starców do innej miejscowości. Następnymi użytkownikami zamku są: Huta Pokój w Świętochłowicach, PGR, Urząd Miasta i Gminy w Zdzieszowicach, a obecnie właściciel prywatny. Od dawna ważnym elementem społeczności lokalnej jest kult św. Nepomucena, dlatego też w centrum wsi znajduje się murowana kapliczka z drewnianą figurą tego czeskiego świętego – patrona dobrej spowiedzi. W wiosce w pięknym ceglanym budynku znajduje się miejscowa szkoła wzniesiona w 1912 roku. W tym też roku została oddana do użytku remiza strażacka, zbudowana ze składek rzemieślników, kupców, fabrykantów i właścicieli ziemskich. Obecnie remiza została wyremontowana i prowadzone są w niej usługi gastronomiczne.

Warto zobaczyć:

• Ruiny zamku w stylu angielskim wraz z kilkuhektarowym parkiem przyrodniczym założonym w 1804 roku, przez słynnego ogrodnika z rodziny Pűcklerów – architekta parków w Bad Muskau i Cottbus.
• Kościół pod wezwaniem Świętego Jana Nepomucena.
• Szkołę podstawową oddaną do użytku w 1912 r.
• Starą remiza strażacka, zbudowana ze składek rzemieślników, kupców, fabrykantów i właścicieli ziemskich. Obecnie znajduje się w niej pizzeria Alba.
• Tuż przy wyjeździe z Rozwadzy w stronę Zdzieszowic, po prawej stronie, na niewielkim wzniesieniu pożegna nas kościółek ewangelicki. Został on zbudowny w 1888 roku przez hrabiego Alberta von Schwedera

Krajobrazy okolic Rozwadzy.