Konstytucja 3 Maja została uchwalona 217 lat temu.
Konstytucja 3 Maja została uchwalona 217 lat temu.
Głównymi autorami Ustawy Rządowej, bo taką nazwę nadano Konstytucji
3 Maja, byli:
-
Stanisław August Poniatowski,
-
Ignacy Potocki,
-
Stanisław Małachowski i Hugo Kołłątaj.
Ta ustawa zasadnicza, zatwierdzona przez Sejm Czteroletni w 1791 roku, była efektem pracy i zabiegów stronnictwa patriotycznego, które dążyło do zreformowania zmurszałego ustroju ówczesnej Rzeczypospolitej. Postanowienia zapisane na kartach Konstytucji 3 Maja miały przywrócić ład i porządek po I rozbiorze Polski oraz umocnić nasze państwo na arenie międzynarodowej.
Zgodnie z rozporządzeniami
-
zostały zniesione podziały pomiędzy państwem polskim a Litwą,
-
wprowadzono jednolity rząd, wojsko oraz skarb państwa.
Ponadto zapisany został trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Od tej pory decyzje sejmu miały być uchwalane większością głosów. Polska, na mocy konstytucji stała się państwem katolickim, które jedno-cześnie zapewniało swobodę w wyznawaniu odmiennej wiary. Konstytucja 3 Maja choć połowiczna w kwestiach społecznych, stanowiła poważny krok naprzód w dziale reformy państwa. Wiele jej postanowień takich jak: zniesienie liberum veto, wolnych elekcji, rokoszy, zapewnienie mieszczanom nietykalności osobistej( niemożność skazania bez wyroku sądowego) – było zdecydowanie postępowe.
Gdyby pokusić się o zrobienie bilansu reform Konstytucji 3 Maja,to z pewnością najważniejszym osiągnięciem było zlikwidowanie zasady liberum veto, funkcjonującej nieprzerwanie od 1652 roku, a w praktyce uniemożliwiającej dokonanie jakichkolwiek reform i zastąpienie jej głosowaniem większością. Równie istotne znaczenie miało zaprowadzenie zasady dziedziczności tronu, co spotkało się ze sprzeciwem państw ościennych, strażników elekcyjności tronu polskiego. Konstytucja 3 Maja była ostatnią próbą ratowania Rzeczpospolitej przed utratą niepodległości. To dowód zdolności narodu polskiego do naprawy kraju, wyraz patriotyzmu różnych warstw społecznych i próba politycznego wydźwignięcia kraju z upadku i zacofania. Konstytucja 3 Maja z 1791 roku przeszła do historii jako druga na świecie,po konstytucji amerykańskiej,a pierwsza w Europie, przed konstytucją francuską, demokratyczna ustawa zasadnicza.
Uchwalenie konstytucji zostało uznane za święto już 5 maja 1791r.- 2 dni po jej powstaniu. Rocznica uchwalenia Konstytucji obchodzona była podczas rozbiorów przez patriotyczną część społeczeństwa polskiego, pomimo represji i sprzeciwu zaborców. Po odzyskaniu niepodległości rocznica została uznana za święto narodowe (dokładnie 29 kwietnia 1919 roku).Obchodzono je do 1946 roku, kiedy to władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznego świętowania. Powróciło do kalendarza świąt państwowych 6 kwietnia 1990 roku, wówczas Sejm Rzeczpospolitej Polskiej p r z y w r ó c i ł jako święto państwowe dzień 3 maja – na cześć uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji. Dzisiaj my kontynuujemy tę tradycję obchodów, wpisaną i głęboko zakorzenioną w naszej historii narodowej. Po to przypominamy karty historii, by czerpać z nich siłę i mądrość – wartości, które pozwalały Polakom przetrwać.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Naród, który nie zna swojej przeszłości,
umiera i nie buduje przyszłości.