PRACE SPOŁECZNO UŻYTECZNE ORGANIZOWANE
W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W ZDZIESZOWICACH

Podstawy prawne:

• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2018 r. poz. 1508 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2126 z późn. zm.),
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie organizowania prac społecznie użytecznych (Dz. U. 2017 r. poz. 2447).

Prace społecznie użyteczne - to prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej.

Instrument rynku pracy - skierowany do osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku jednocześnie korzystających ze świadczeń pomocy społecznej - wprowadzony został od 1 listopada 2005 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r. poz. 674).

Osoba wykonująca prace społecznie użytecznie zachowuje status osoby bezrobotnej w trakcie wykonywania tych prac.

Od świadczenia pieniężnego z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych nie jest odprowadzana składka na ubezpieczenia społeczne, wypadkowe ani zdrowotne przez gminę lub podmiot, w którym są organizowane prace społecznie użyteczne.

Osoby, skierowane do prac społecznie użytecznych na rzecz społeczności lokalnej (w wymiarze maksymalnie do 10 godzin tygodniowo) będą otrzymywać świadczenie pieniężne, w wysokości ustalonej przez gminę, którego minimalna wysokość jest określona w art. 73a ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i wynosi 8,30 zł za godzinę (kwota jest waloryzowana zgodnie z art. 72 ust. 6). Osoba wykonująca prace społecznie użyteczne jest objęta ubezpieczeniem zdrowotnym (z tytułu posiadania statusu osoby bezrobotnej) oraz ubezpieczeniem wypadkowym zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674, z późn. zm.).

Pomiędzy Gminą lub podmiotem, w którym są organizowane prace społecznie użyteczne a osobą wykonującą prace społecznie użyteczne nie jest zawierana żadna umowa. Nie występuje stosunek pracy. Ten rodzaj relacji ma charakter stosunku zobowiązaniowego według prawa cywilnego. Dwie strony będą miały wobec siebie zobowiązania, wyrażające się między innymi:

1. po stronie Gminy lub podmiotu w którym będą organizowane prace społecznie użyteczne, będą to:
   • zobowiązanie do stworzenia bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania pracy społecznie użytecznej oraz przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących wykonywania przez kobiety prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia,
   • zobowiązanie do uwzględnienia przy przydziale prac społecznie użytecznych wieku bezrobotnego, stanu jego zdrowia oraz w miarę możliwości posiadanych kwalifikacji,
   • zobowiązanie do pouczenia osoby bezrobotnej o konieczności przestrzegania ustalonego w miejscu wykonywania pracy społecznie użytecznej porządku i dyscypliny,
   • zobowiązanie do zapoznania bezrobotnego z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy,
   • zobowiązanie do ustalenia wysokości przysługującego bezrobotnemu świadczenia (z uwzględnieniem rodzaju i efektów wykonywanej pracy) oraz do wypłaty tego świadczenia pieniężnego w okresach miesięcznych z dołu.
2. po stronie osoby bezrobotnej, bez prawa do zasiłku i korzystającej ze świadczeń pomocy społecznej będzie to:
   • zobowiązanie wykonywania prac społecznie użytecznych w miejscu, czasie i w sposób wskazany przez podmiot w którym te prace są organizowane,
   • zobowiązanie do przestrzegania ustalonego w miejscu wykonywania pracy społecznie użytecznej porządku, dyscypliny i zasad bezpieczeństwa.

Podmiot, w którym są organizowane prace społecznie użyteczne powinien zapewnić osobie bezrobotnej w miarę możliwości takie same warunki wykonywania powierzonych zadań w ramach tych prac, jakie mają zatrudnieni u niego pracownicy - przede wszystkim dotyczy to kwestii związanych z bhp. Koszty stworzenia tych warunków ponosi podmiot, w którym organizowane są prace społecznie użyteczne.

Gmina lub podmiot, w którym organizowane są prace społecznie użyteczne, wypłacają osobie bezrobotnej świadczenie pieniężne z tytułu wykonywania tych prac w okresach miesięcznych - z dołu. Jednocześnie należy zauważyć, iż nie odprowadzają zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, ponieważ nie istnieje umowa pomiędzy gminą lub podmiotem, w którym organizowane są te prace - a osobą bezrobotną.

Zgodnie z art. 73 a ust.4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy świadczenie nie przysługuje za okres niewykonywania pracy społecznie użytecznej, co dotyczy również nieobecności udokumentowanej. Dlatego też, wypłata świadczenia będzie dotyczyła jedynie faktycznych godzin wykonywania przydzielonych prac.

Gmina lub podmiot, w którym prace społecznie użyteczne są organizowane jest zobowiązana niezwłocznie powiadomić starostę i kierownika ośrodka pomocy społecznej w sytuacji gdy osoba bezrobotna:

• nie zgłosi się do wykonywania tych prac,
• nie podejmie tych prac,
• opuści miejsce wykonywania prac,
• naruszy porządek i dyscyplinę w miejscu wykonywania prac.

Na podstawie w/w informacji starosta (powiatowy urząd pracy) pozbawia statusu bezrobotnego osobę, która dopuściła się w/w naruszeń - na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - na okres 120 dni. Pozbawienie statusu wyklucza możliwość skierowania bezrobotnego do wykonywania prac społecznie użytecznych w trakcie tej karencji.

Zgodnie z art. 11 ust  2 ustawy o pomocy społecznej nieuzasadniona odmowa podjęcia lub przerwanie wykonywania  prac społecznie użytecznych może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.